Chuyên gia các vấn đề thời sự người Hoa Dương Uy nhận định, các động thái của chính quyền Trung Quốc sau khi có lệnh ngừng bắn giữa Israel và Palestine phần nào cho thấy họ đang thất vọng. Sau đây là nguyên văn bài bình luận của ông.
Chiều ngày 20/5, Israel thông báo rằng họ đồng ý ngừng bắn, Hamas nhanh chóng xác nhận. Tất cả các quốc gia thở phào nhẹ nhõm, nhưng thái độ của ĐCSTQ vẫn khá bất thường, cho thấy sự bất lực và thất vọng đằng sau đó.
Đằng sau lệnh ngừng bắn
Trước đó, Hamas đã đề xuất điều kiện ngừng bắn, nhưng tuyên bố của Israel nói rằng thỏa thuận ngừng bắn là “song phương vô điều kiện”. Tuyên bố của Israel cũng nêu rõ, nước này chấp nhận đề xuất ngừng bắn sau khi các hoạt động quân sự đạt được “thành tựu to lớn”.
Trong đợt xung đột quân sự này, kể từ khi Hamas dẫn đầu trong việc phóng rocket tấn công Israel, tổng cộng hơn 4.000 quả rocket đã được phóng đi; Israel nói rằng 90% số rocket đã bị đánh chặn. Israel nhanh chóng phản công, nhằm loại bỏ các chỉ huy của Hamas và triển khai quân sự. Tên lửa của Hamas không thể nhắm mục tiêu chính xác, vì vậy đây là cuộc tấn công nhằm vào dân thường Israel; hệ thống mái vòm sắt của Israel đã đóng vai trò phòng thủ quan trọng, đồng thời thực hiện các cuộc tấn công chính xác vào Hamas, vốn không có khả năng phòng thủ.
Đây hẳn là một cuộc chiến không cân sức, Hamas là bên đầu tiên kích động cuộc xung đột và cũng nhắm vào một số lượng lớn dân thường. Các nước phương Tây đã lên án điều đó. Israel đã chứng tỏ khả năng tấn công và phòng thủ vượt trội, thậm chí còn thông báo cho người dân rời đi trước khi các cuộc không kích xảy ra để giảm thiểu thiệt hại đối với dân thường. Liên quan đến cuộc xung đột quân sự này, phía chính nghĩa hay phi chính nghĩa đều có lý lẽ riêng của mình.
Sau khi Hamas bị tổn thất nặng nề, Hamas hy vọng ngừng bắn càng sớm càng tốt. Hamas biết thực lực của mình không tương xứng, vậy tại sao lại muốn kích động chiến tranh? Số lượng các quốc gia ủng hộ Hamas là tương đối hạn chế. Các nước phương Tây thậm chí còn liệt Hamas là một tổ chức khủng bố. Iran công khai ủng hộ Hamas và ĐCSTQ cũng bán công khai ủng hộ tổ chức này. Hamas bỗng nhiên bí quá hóa liều (chấp nhận ngừng bắn sau khi hàng loạt lãnh đạo cấp cao bị vũ khí tối tân của Israel tìm diệt chính xác), và các nhân tố của ĐCSTQ đằng sau nó ngày càng trở nên rõ ràng hơn.
ĐCSTQ đã nhiều lần bày tỏ sự ủng hộ đối với Hamas
Vào ngày 17/5, Bộ Ngoại giao ĐCSTQ đã công bố bài phát biểu của Vương Nghị tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, gọi ĐCSTQ là “một người bạn chân thành của người dân Palestine” và “Thúc giục cả hai bên tham gia xung đột ngừng ngay lập tức các hành động quân sự và thù địch, đồng thời ngừng thực hiện các hành động làm xấu tình hình, bao gồm các cuộc không kích, tấn công mặt đất và phóng tên lửa. Israel phải đặc biệt kiềm chế”.
ĐCSTQ không che giấu sự ủng hộ của mình đối với Hamas khi kêu gọi ngừng bắn ở Liên hợp quốc, nhưng chủ yếu nhấn mạnh Israel phải ngừng bắn. Vào ngày 18/5, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao ĐCSTQ Triêu Lập Kiên cũng nói không có bằng chứng rằng “đại đa số các thành viên Hội đồng kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức” và rằng “Hoa Kỳ không những không tích cực hành động để ngăn chặn xung đột Palestine-Israel mà còn chuẩn bị đổ thêm dầu vào lửa”. Tân Hoa xã, cơ quan ngôn luận của ĐCSTQ cũng nhanh chóng đưa tin.
Đặc phái viên của Hoa Kỳ, Tổng thống Hoa Kỳ, Tổng thống Pháp, Tổng thống Ai Cập lần lượt trực tiếp tham gia hòa giải, cuối cùng góp phần dẫn đến thỏa thuận ngừng bắn. Khi một số phóng viên đặt câu hỏi về khả năng hòa giải của ĐCSTQ, Triệu Lập Kiên nói rằng ĐCSTQ “đã và đang làm theo cách riêng của mình để thuyết phục hòa bình, thúc đẩy các cuộc đàm phán và duy trì liên lạc với tất cả các bên”.
Làm theo cách riêng là như thế nào? ĐCSTQ có thể liên lạc bí mật với Hamas? nhưng người ta không chắc họ có thể đã liên lạc với Israel.
Không dễ để Hoa Kỳ và các nước phương Tây liên lạc trực tiếp với Hamas, và cuối cùng đã ủy quyền cho Ai Cập xác nhận một lệnh ngừng bắn với cả hai bên. Sau thỏa thuận ngừng bắn, Tổng thống Mỹ Biden đã điện đàm ngay với Tổng thống Ai Cập. Ngược lại, ĐCSTQ không thực sự tham gia vào cuộc hòa giải, ngoài việc tự ca ngợi, họ còn sử dụng nhiều cách của mình để làm mất uy tín của chính phủ Hoa Kỳ.
Ngày 18/5, Tân Hoa xã cũng đăng một bài báo bình luận “Thật đáng khinh khi Hoa Kỳ đang ‘nghiêng về một phía’ trong vấn đề Palestine-Israel”, nói rằng xung đột Palestine-Israel là do “chính sách Trung Đông bất công của Hoa Kỳ”, và một lần nữa khơi dậy những ngọn lửa khi nói rằng “Nếu vấn đề Palestine không được giải quyết từ nguyên nhân gốc rễ, thì chu kỳ bất tận của bạo lực chống lại bạo lực sẽ tiếp tục”.
ĐCSTQ gần như đã thể hiện sự ủng hộ đối với bạo lực của Hamas. Bất kể ĐCSTQ có khuyến khích Hamas bắt đầu cuộc tấn công trước hay không, những gì họ thể hiện cho thấy họ có vẻ thực sự mong đợi xung đột sẽ tiếp tục, có thể khiến Hoa Kỳ và phương Tây lại rơi vào vấn đề Trung Đông để giảm bớt áp lực lên ĐCSTQ. ĐCSTQ đang cố gắng phá vỡ tình hình, và tất cả các quốc gia nên biết điều đó.
ĐCSTQ không muốn hòa giải để có được lệnh ngừng bắn
Tại cuộc họp báo của Bộ Ngoại giao ĐCSTQ vào ngày 21/5, Triệu Lập Kiên tuyên bố sẽ cung cấp hỗ trợ cho Pakistan. Ông chỉ bày tỏ “đánh giá cao những nỗ lực hòa giải của Ai Cập và Liên Hợp Quốc” và nói dối rằng ĐCSTQ “cũng đã làm rất nhiều việc để thuyết phục hòa bình và thúc đẩy đàm phán” và không bao giờ đề cập đến Hoa Kỳ và các nước phương Tây.
Hoạt động của ĐCSTQ trong cuộc xung đột Palestine-Israel đã cho thấy sự yếu kém của nó trong giao tiếp quốc tế. Sau khi hai bên ngừng bắn, ĐCSTQ dường như rất thất vọng.
Vào ngày 21/5, Tân Hoa xã đưa tin “Hamas và Israel đã đạt được một thỏa thuận ngừng bắn”, nội dung bài báo về cơ bản là đứng về phía Hamas. Bài báo dẫn lời Hamas cho biết, “Miễn là Israel tuân thủ thỏa thuận ngừng bắn, tổ chức kháng chiến của người Palestine sẽ tuân thủ thỏa thuận ngừng bắn”.
Cùng ngày, Tân Hoa xã cũng đưa tin “Palestine-Israel ngừng bắn: Xung đột suy thoái, thời kỳ hòa bình khó khăn”. Báo cáo này cho thấy sự không muốn của ĐCSTQ. Báo cáo công bố 4 bức ảnh, cho thấy Palestine bị ném bom hoặc người Palestine biểu tình, nhưng không cho thấy Israel bị trúng tên lửa.
Mở đầu bài báo cho biết xung đột quân sự Palestine-Israel đã nhấn “nút tạm dừng”. Có vẻ như ĐCSTQ rất miễn cưỡng về thoả thuận ngừng bắn, nhưng lại rất bất lực. Bài báo cũng nói rằng “việc loại bỏ khói thuốc súng không có nghĩa là hòa bình được mong đợi” và “Palestine-Israel vẫn phải đối mặt với nguy cơ bùng phát chiến tranh trong tương lai”.
Bài báo cũng phân tích một cách bừa bãi rằng, “Hamas và Israel đều tuyên bố họ đã thắng” và cả hai đã “chọn‘ dừng lại ’sau khi đã đạt được mục tiêu mong đợi”. Thế giới bên ngoài hẳn đều không được chứng kiến bất kỳ “mục tiêu như mong đợi” nào mà Hamas đạt được. Bài báo cũng dẫn lời các nhà phân tích Palestine cho rằng Israel “đã đạt được mục tiêu làm suy yếu sức mạnh quân sự của Hamas. Khoảng một tuần sau khi hai bên trao đổi với nhau, Hamas đã có ý định chấm dứt xung đột, nhưng Israel chưa có ý định dừng lại vào thời điểm đó”.
Có thể thấy Hamas đã không thể đạt được “mục tiêu như mong đợi” và sau khi nhận đòn phản công mạnh mẽ, họ thực sự hy vọng sẽ ngừng bắn càng sớm càng tốt. Nhưng bài báo nói rằng điều này “cho phép Hamas được công nhận nhiều hơn trong thế giới Ả Rập và trong những người Palestine”. ĐCSTQ đã cố gắng hết sức để nâng cấp địa vị của Hamas và một lần nữa phơi bày mối quan hệ của họ với Hamas.
Bài báo vẫn nói theo quan điểm không mong chờ hay thật sự mong muốn hòa bình cho Gaza khi viết rằng: “Bất chấp việc giao tranh đã tạm ngừng, vẫn còn phải xem lệnh ngừng bắn có thể kéo dài bao lâu và khi nào sẽ xảy ra xung đột quân sự quy mô lớn tiếp theo giữa hai bên. Về lâu dài, hai bên sẽ còn loay hoay trên ‘con đường cũ’ đứt đoạn”.
Bất chấp sự ủng hộ mạnh mẽ của ĐCSTQ, Hamas vẫn không thể bám trụ. Bài báo dẫn lời một chuyên gia của ĐCSTQ nói, “Kho đạn dược của Hamas đã cạn kiệt”. Có vẻ như trước khi ĐCSTQ và Iran cung cấp một số lượng lớn tên lửa trở lại, Hamas phải ngừng bắn càng sớm càng tốt.
Có lẽ ĐCSTQ cũng tính đến việc Hamas phát động “chiến tranh nhân dân”, giống như ĐCSTQ muốn làm chiến thuật biển người, tốt nhất là kéo Israel, Hoa Kỳ, các nước phương Tây cùng các quốc gia Ả Rập láng giềng vào biển lửa chiến tranh, nhưng hy vọng đó đã thất bại.
Mối quan hệ giữa ĐCSTQ và Hoa Kỳ tiếp tục xấu đi, và căng thẳng với Liên minh Châu Âu cũng gia tăng, lần này họ đã hoàn toàn xé bỏ mặt nạ với Israel, các quốc gia Ả Rập hẳn cũng đã xem thấu mưu đồ của ĐCSTQ rồi. E rằng các nhà lãnh đạo cao nhất của ĐCSTQ khó có thể đạt được mong muốn của họ.
DKN NEWS